Intermat Info: aandachtspunten bij het verzagen van tegels
vrijdag 18 mei 2018
Het volgende artikel verscheen in het magazine Floortech (editie juni 2018) in samenwerking met o.a. Intermat.
Legt u binnenvloeren, terrassen of parkings/opritten aan? In elk van die gevallen moet u heel wat tegels verzagen. Keer op keer wilt u daarbij uiterst zorgvuldig zaagwerk leveren. Maar die klus klaren is niet altijd eenvoudig.
Om u erbij te ondersteunen, gingen we ten rade bij enkele fabrikanten van snij- en zaaggereedschap. Wanneer zet u welk toestel in: een tegelsnijder, kleine haakse slijper of tegelzaagmachine? Waarop moet u zoal letten bij de aankoop van die laatste? En hoe werkt u er optimaal mee?
WANNEER KIEST U WELKE MACHINE?
De industriële brugzaagmachines even buiten beschouwing gelaten, kunt u met drie mobiele toestellen tegels verwerken: een tegelsnijder, een kleine haakse slijper met of zonder geleidingslat en een tegelzaagmachine.
Tegelsnijder
Voor dit toestel wordt vaak geopteerd uit budgettaire overwegingen. Een tegelsnijder is immers goedkoop in aankoop en onderhoud. Maar u kunt ook meer technische redenen hebben om ervoor te kiezen. Zo neemt het toestel weinig plaats in en veroorzaakt het geen zaagstof of -slib. Het materieel is ook ideaal om dunnere tegels of grootformaat tegels mee te versnijden – verzagen is hier eigenlijk nog niet het juiste woord. Gaat het bijvoorbeeld om zeer lange marmervloer- of muurplaten, dan gebruikt u het best een lange tegelsnijder.
Het gebruik van dit gereedschap vergt wel enige handigheid. Het is immers niet zo eenvoudig om een tegel na het snijden correct te breken. Breekranden zijn zelfs onvermijdelijk. Daardoor kunt u deze snijmethode niet hanteren wanneer u met zeer smalle voegen moet tegelen. U kunt er ook geen hoekjes mee uit tegels halen.
Kleine haakse slijper
Voor dat laatste, het uitzagen van hoeken of complexe hoekvormen, is de kleine haakse slijper van 125 mm diameter onmisbaar. Deze machine behoort dan ook tot de standaarduitrusting van elke tegelzetter. Om er zo soepel en recht mogelijk mee te verzagen, met de hand, rust u de slijper uit met een dunne diamantzaag met een volle band, dus niet gesegmenteerd. Maar dan nog vergt het ervaring om stabiel met deze machines te zagen.
U moet ook zeer aandachtig blijven, opdat u de diamantzaag niet aanraakt. Net om deze redenen worden haakse slijpers met grotere diameters van 150, 180 en 230 mm afgeraden. Meestal worden haakse slijpers droog ingezet. Maar ze kunnen tegenwoordig ook uitgerust zijn met waterkoeling en een zaaggeleidingslat. Zo vormen ze een goede oplossing om harde, keramische tegels te verzagen, indien u geen plaats hebt om een tegelzaagmachine op te stellen.
Tegelzaagmachine
Dit toestel zet u in wanneer u veel tegels of exemplaren met een dikte van meer dan 10 mm moet verzagen. U werkt er immers snel mee, en bovendien veilig. En dat met een prima eindresultaat: de zaagsnede valt zeer kwaliteitsvol af te werken. Maar de machine kent ook haar beperkingen. Zoals we daarnet al aanhaalden: ze neemt plaats in. U kunt ze dus niet gebruiken als u in zeer kleine ruimtes moet betegelen.
TEGELZAAGMACHINES
Welke types?
Deze machines worden ingedeeld volgens maximale zaaglengte en -diepte. De meest courante lengtes zijn 85, 100, 120, 150 en 200 cm. Hoe diep u kunt zagen, hangt af van de diameter van de gebruikte diamantzaag. De meest voorkomende zaagdieptes van 40 tot 150 mm realiseert u met diamantzagen van180, 200, 300 en 350 mm.
Werkingsprincipe
Typisch bij een tegelzaagmachine is dat het werkstuk blijft liggen, terwijl de zaagkop beweegt. Bij een steenzaagmachine gebeurt net het omgekeerde.
WAAROP LETTEN BIJ AANKOOP?
Stabiliteit
Tegels zijn zeer breekbaar. De minste verschuiving of vibratie tijdens het verzagen kan bijgevolg tot breuken leiden. Vandaar dat vooral de stabiliteit van een tegelzaagmachine belangrijk is, zodat ook het werkstuk zelf zeer stabiel ligt, voor een rechte en foutloze snede.
Cruciaal voor de stabiliteit en dus correct zaagwerk zijn een stevige onderbouw en zaagkop(geleiding). Die laatste mag ook in geen geval torsie ondervinden. Die robuuste uitvoering, in bovendien het juiste materiaal (waarover zodra meer), bepaalt voor een groot stuk mee de kwaliteit en dus ook de prijs van de machine. Maar erop besparen is problemen vragen.
Verschillende uitvoeringen
U vindt zowel machines met een onderstel in staal als in aluminium. Kiest u voor een stalen uitvoering, dan kost de machine minder, maar is ze ook zwaarder en gevoelig voor roestvorming. Ga ook na of u met de machine onder een hoek kunt zagen, zowel in de hoogte als in de breedte, indien u dit af en toe moet doen.
Vermogen
De motor moet ook het juiste vermogen en toerental hebben. Kleinere tegelzaagmachines (t.e.m. 250 mm diameter) beschikken over een vermogen van 1,5 kW. Deze verzagen tegels tot 3 cm dik. Toestellen vanaf 300 mm diameter hebben meestal een vermogen van 2,2 kW. Algemeen zijn vermogens van 2,0 tot 3,0 kW courant.
Een groot voordeel van extra vermogen is dat het vlotter werkt, en dat de motor minder belast wordt en hierdoor een langere levensduur heeft. Een motor met voldoende vermogen zaagt ook stabieler. Om het maximale rendement van de diamant te garanderen, is de omtreksnelheid van de zaag belangrijk. Voor het zagen van keramiek bedraagt de ideale omtreksnelheid 40- 50 meter/seconde, wat overeenkomt met een toerental van 2800 toeren per minuut bij een zaagdiameter van 350 mm.
Vlot onderhoud
De tegelzaagmachine moet bovendien makkelijk te reinigen en onderhouden vallen. Zeer handig is een uitneembaar waterbakje. Waak er ook over dat de smeerpunten goed bereikbaar zijn.
Eenvoudig transport
Meestal zijn de benen van een tegelzaagmachine eenvoudig in te klappen of in te schuiven. Zo kunt u het toestel makkelijk vervoeren en voorkomt u schade door omvallen tijdens het transport. Let er dan wel opnieuw op dat het onderstel voldoende stabiel blijft. Beschikken de uitgeklapte benen over extra wielen, dan kunt u de machine ook op de werf zelf vlot verplaatsen.
TIPS VOOR BIJ DE START
Stabiele positionering
Zoals al eerder gezegd, het is zeer belangrijk dat u de tegel zodanig positioneert dat hij stabiel en vlak ligt. Verwijder dus zeker eerst alle zaagresten en vuil van een eerdere klus.
Zaagmaat aangeven
De zaagmaat kunt u aftekenen met een vetstift, of u volgt een aanslag die u op de tafel hebt gemonteerd. Verzaagt u in een binnenruimte, dan is een zaagtafel met een laserlijn handig.
TIPS TIJDENS HET VERZAGEN
Laat de machine zagen
Wanneer u te veel aan de zaagkop trekt, wijkt de diamantzaag mogelijk af van zijn zaaglijn of ontstaat te veel spanning in de tegel, waardoor deze breekt. Zaag dus rustig en laat het zaagblad zijn werk doen.
Keramische tegels staan sowieso onder spanning tijdens het verzagen. Wees daarom op het einde extra voorzichtig, zodat er geen hoek afbreekt. Het beste stelt u hiervoor de diamantzaag ook zo diep mogelijk in de tegel in. Natuursteen (marmer, graniet, arduin) staat niet automatisch onder spanning, en breekt dus minder snel.
Altijd koelen met water
Tegels op een tegelzaagmachine moet u eenvoudigweg altijd koelen. Waak er daarbij over dat er voldoende water (maar ook weer niet te veel) op het zaagblad terechtkomt. Bij keramische tegels moet u koelen met water om de spanning in het zaagblad te vrijwaren, hitteontwikkeling in de zaagsnede te vermijden en het stof te bestrijden. Bij natuursteentegels is het eveneens noodzakelijk om de zaag met water te koelen. Zo wordt ook het schadelijke kwartsstof ingekapseld.
GEBRUIK HET JUISTE ZAAGBLAD
Cruciaal is verder dat u het juiste zaagblad voor de juiste tegels gebruikt. Een belangrijke, algemene regel is: ga voor een kwaliteitsvol zaagblad, met dus een waarborg. En onthoud: er bestaat geen diamantzaag die alle werk aankan, zeker niet bij het tegelzagen. Dat wordt meteen duidelijk.
Afhankelijk van type tegel
Voor keramische tegels gebruikt u best een diamantzaagblad met volle band. Zo bekomt u bij dit harde materiaal toch een nette zaagsnede. Verzaagt u arduin of graniet, dan gebruikt u beter een smal gesegmenteerd blad. Dat zaagt immers sneller in natuursteen, zeker in dikkere tegels.
Wanneer aan vervanging toe?
Indien uw diamantzaag niet meer vlot zaagt en trilt tijdens het werk, is het tijd voor een nieuw blad. Dan kunt u immers geen proper werk meer leveren. Trillingen treden op door metaalmoeheid. Die laatste ontstaat vooral door een slechte koeling, te hard trekken aan de zaagkop of doordat het blad te bot gebruikt wordt. Daarom deze tip: scherp uw diamantzaag geregeld op met een speciale opscherpsteen.
ONDERHOUD
Reinigen met water
Zit de dagtaak erop, dan reinigt u de tegelzaagmachine het best met koud leidingwater. De verleiding is misschien groot om een hogedrukreiniger in te zetten. Dit wordt echter afgeraden, om de rubberdichtingen en het elektrische circuit niet te beschadigen. De waterpomp verdient extra aandacht. Laat deze ronddraaien in een emmer vers water, om de aanzuigmond en de leidingen ervan perfect te reinigen. Maak verder zeker ook de zaagkopgeleiding vrij van zaagslibnevel. Deze verwijdert u het best met een vochtige doek.
Goed smeren
Is de machine gereinigd, controleer dan alle smeerpunten en doe een beetje vet op de veelgebruikte schroeven. Stalen machines spuit u, eenmaal droog, in met siliconespray, om roestvorming tegen te gaan. Ook geleiders met lineairlagers moet u licht invetten. Vet echter geen rollende lagers in, laat deze gewoon drogen na de reiniging met water.
Dergelijk dagelijks onderhoud neemt natuurlijk wel enige tijd in beslag. Maar indien u de machine goed uitkiest, verlopen de reiniging en het onderhoud vlot. Denk er ook aan: dankzij deze inspanning blijf uw machine lang optimaal inzetbaar. Zo blijft zorgvuldig uitgevoerd zaagwerk uw visitekaartje als tegelzetter.
